فرامرز اصلانی

فرامرز اصلانی (۲۲ تیر ۱۳۲۴– ۱ فروردین ۱۴۰۳) خواننده، ترانه‌سرا و آهنگساز ایرانی بود.

او در تهران، خیابان پاستور زاده شد. پدر و مادر فرامرز اصلانی هر دو به موسیقی علاقه داشتند پدر فرامرز اصلانی نوازنده تار و سه‌تار بود. او اعتقاد داشت که موسیقی باید موضع جانبی زندگی باشد. این موضوع باعث کشمکش بین فرامرز اصلانی و پدر او شد. همچنین باعث دور ماندن او از موسیقی تا پایان دوره نوجوانی بود. او در خاطراتش تعریف کرده: «پدرم دستی به تار و سه‌تار داشت و مادرم صدای خوبی داشت. اگه ارثی باشد، صدا را از مادرم به ارث بردم.»

فرامرز اصلانی تحصیلات خود را در خارج از کشور گذارنده و به ایران بازگشته است اما پس از انقلاب اسلامی دوباره خاک ایران را ترک کرده و در انگلستان به فعالیت‌های هنری خود ادامه داده است. او دانش‌آموختهٔ رشتهٔ روزنامه‌نگاری از دانشگاه لندن است. او ترانه‌ها و موسیقی‌اش را بیشتر خود می‌نوشت و آن را با سبک ویژه خودش با گیتار و آواز اجرا می‌کرد.

او در سال ۱۹۷۲ از انگلستان به لس آنجلس سفر کرد و به مدت ۴ سال در آنجا ساکن ماند اما پس از آن به ایران آمد و در یکی از روزنامه‌های انگلیسی زبان به نام تهران ژورنال (Tehran Journal) به فعالیت روزنامه نگاری‌اش ادامه داد.

در سال ۱۹۷۷ توجه کمپانی CBS به او جلب شد. اولین مجموعه از آثار موسیقی فرامز اصلانی با نام «دلمشغولی ها» یا «اگه یه روز» که شامل ده آهنگ می باشد با همکاری کمپانی سی بی اس رکوردز اینترنشنال (en) منتشر شد که در زمان کوتاهی به یکی از آثار پر فروش در همان سال رسید.

با اینکه آلبوم های وی در ایران مجوز پخش ندارند اما آثاری چون آهوی وحشی و شعری از حافظ بارها از رادیوی جمهوری اسلامی ایران به گوش مردم رسیده است.

از مهم‌ترین آثار ایشان که در ایران هم به محبوبیت زیادی رسید میتوان از آلبوم‌های «دلمشغولی‌ها» و «روزهای ترانه» و «اندوه» نام برد.

ساخته های او چند ویژگی مشخص دارد.

اولین ویژگی آهنگ های ماندگار او، استفاده از گیتار به عنوان ساز اصلی است که در کنار آن در برخی قطعات سازهای دیگری هم به عنوان همراهی کننده استفاده شده است.

دومین ویژگی، ترانه های ساده، پرمفهوم و سرشار از عشق است. استفاده از استعاره هایی غیر پیچیده مثل «یه روز یه خونه ای بود که تابستونا روی پشت‌بومش ولو میشد خورشید» و بهره گرفتن از تصویرسازی در عین سادگی است. «ولو شدن» خورشید روی پشت بام از همین دست آرایه های ادبی است.

سومین ویژگی گزیده کار بودن اوست که به طور متوسط هر ده سال آلبومی منتشر کرده است. ترانه هایی که با دقت انتخاب شده و همچنین ویژگی آلبوم بودن در آنها رعایت شده است یعنی مجموعه ای از آثار کنار هم منتشر شده نیستند بلکه همه آه‍نگ های آلبوم در کنار هم معنی پیدا می کنند.

چهارمین ویژگی آهنگسازی تمام قطعات توسط خودش و ترانه سرایی اکثر آهنگ ها به دست او به همراه یاری گرفتن از شعرهای حافظ، مولوی و شیخ بهایی در برخی از ترانه هاست. برای تنظیم آهنگ ها نیز خود فرامرز اصلانی اکثریت کارها را انجام داده است و در کنار او آرمیک و استیو مک کرام برخی از کارهای او را تنظیم کرده اند.

پنجمین ویژگی آثار او صدای منحصر به فردش است که گرمای خاصی دارد و بدون هیچ خط و خشی است. صدایی که از همان اوایل دوران جوانی وجود داشته است و در پیری نیز گرم تر از قبل شده است. زیبایی صدایی که در بازخوانی «اگه یه روز بری سفر» با «داریوش» چند برابر شده است. صدایی که در اجراهای زنده او اگر کمتر از ضبط استودیویی آثارش نباشد به مراتب بهتر و گیراتر از صدای از قبل رکورد شده او است. ویژگی‌ای که در خوانندگان فعلی پاپ کمتر مشاهده می شود و در خوانندگان نسل خودش با پیر شدن تضعیف شده است و شاید «مارتیک» خواننده دیگر عاشقانه خوان گیتار نوازی باشد که با بالارفتن سن بازهم با کیفیت می‌خواند.

ششمین و آخرین ویژگی استفاده از ردیف های آهنگسازی مانند ردیف باخ و اسپانیش در کارهای او است که بسیاری از آهنگسازان نیز از آنها بهره می گیرند اما فرامرز اصلانی به شیوه ای این ردیف های آکوردی را استفاده کرده است که انگار هیچ کس مثل او نمی توانسته است این آکوردهای مشخص را شخصی سازی کند.

آهنگ اگه یه روز فرامرز اصلانی :

“در آمريکا سال ۷۲ يا ۷۳ شبی قرار بود من جايی برم. توی راه بارون گرفت. من هم با حرکت و صدای برف پاک کن های ماشين شروع کردم به زمزمه کردن. وقتی به مقصد خودم رسيدم تقريباً آهنگ اگه يه روز ساخته شده بود همون شب هم با گيتارم توی جمع اين آهنگ رو خوندم و همه خوششون اومد و در نهايت اون آهنگ ساخته شد.”

موسیقی مورد علاقه :

“موسیقی عاشقانه. ایتالیایی، فرانسوی و اسپانیولی. گاهی نه تنها زبان، بلکه حتی نام برخی را نمی دانم، اما از شنیدن موسیقی آنها لذت می برم. مثل یک پدر و دختر هندی که با هم می خوانند و صدای آنها مانند سازی است که می نوازند.به موسیقی کلاسیک هم علاقه دارم و کارهای ویوالدی، آلبینونی و راخمانینوف را دوست دارم. البته در موسیقی اسپانیولی هم که سرآمد همه از نظر من، پاکو د لوچیا است”

فرامرز اصلانی در اسفند 1402 در پستی اینستاگرامی به زبان فارسی و انگلیسی نوشت: همانند یک مسافر در این راه پیچیده، من نیز سایه سرطان را لمس کردم. بنابراین اعلام می‌کنم که قصد دارم باقیمانده این سال را به درمان و مراقبت از روحیه‌ام اختصاص دهم. با هر سپیده‌دم، قلب من شجاعت بیشتری پیدا می‌کند و جان را با اندیشه و انرژی بیشتری برمی‌انگیزد تا گامی در مسیر بهبودی بردارم.»

او در بخش دیگری از این نوشته آورده است: «پس عزیزانم، من قول می‌دهم که آسمانی از سفر خود را به عنوان یک مسافر در این آب‌های ناشناخته همراه با شما به اشتراک بگذارم، با وعده‌ دوباره‌ ملاقات زیر آغوش تابش نور در سپیده‌دم در سال ۱۴۰۳.»

فرامرز اصلانی اول فروردین ۱۴۰۳ در ۶۹ سالگی در بیمارستانی در شهر مریلند درگذشت. صفحه رسمی اینستاگرام فرامرز اصلانی با اعلام خبر درگذشت فرامرز اصلانی نوشت: «در شامگاه روز اول فروردین ۱۴۰۳، ۲۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی، سرطانی جانسوز فرامرز اصلانی، شاعر، خواننده، آهنگساز، روزنامه‌نگار، و یک انسان خوب را، همراه با نسیم نوروزی، با بدرودی همیشگی، با خود برد، در حالی که دستانش در دستان عزیزانش بود.»

روحش شاد و یادش گرامی باد.